Poka-Yoke, czyli bezbłędna przyszłość motoryzacji i nie tylko

_________________________________________________________________________________

Doskonałość. To ona ma charakteryzować organizacje funkcjonujące w świecie przyszłości. Jak ją osiągnąć? Za pomocą nowych technologii, które pozwalają działać efektywniej niż kiedykolwiek wcześniej. Taki kierunek rozwoju możemy obserwować w sektorze automotive, w którym eliminacja błędów i niedopatrzeń stanowi niezmiennie priorytet. Jednym z symboli tej drogi jest poka-yoke, a więc metoda zapobiegania błędom wynikającym z ludzkich pomyłek.

_________________________________________________________________________________

Czym jest Poka-Yoke?

O kosztownych przestojach wynikających z awarii technicznych wspominaliśmy już przy okazji artykułu o predictive maintenance. Opisywaliśmy również, w kontekście cyfrowych bliźniaków, jak ważne dla przemysłu i wielu innych branż jest przewidywanie potencjalnych problemów, zanim jeszcze zdążą wystąpić i spowodować kosztowne komplikacje w procesach. Poka-Yoke to kolejny element układanki, dzięki któremu organizacje mogą osiągać większą efektywność. Na czym polega ta metoda? 

Na zapobieganiu nieumyślnym błędom i wszelkim przypadkowym potknięciom, do których mogłoby dojść podczas realizacji danego procesu. Kluczowym elementem poka-yoke jest takie projektowanie całego ciągu czynności, by realizujący je człowiek mógł samodzielnie unikać pomyłek, a jeśli takowe wystąpią, był w stanie je zauważyć i naprawić, nie dopuszczając tym samym do wystąpienia defektu odczuwanego przez użytkownika końcowego. Koncept ten sformalizował w produkcji przemysłowej jeszcze w latach 60. ubiegłego stulecia Shigeo Shingo, japoński inżynier pracujący w fabryce Toyoty. Jego celem było doprowadzenie do sytuacji, w której wszelkie ludzkie pomyłki podczas realizacji zadań nie przełożą się na wady produkcyjne. 

Metody poka-yoke

W ramach poka-yoke wyróżniane są trzy typy działania, które pozwalają ograniczyć liczbę występujących błędów podczas realizacji procesu. 

• Metoda kontaktu – jej celem jest wykrywanie nieprawidłowości fizycznych, które mogą wystąpić w produkcie. Sygnalizowane jest każde odstępstwo w zakresie kształtu, koloru czy rozmiaru, które mogłoby skutkować niewłaściwym funkcjonowaniem danego produktu lub niemożliwością ukończenia prac nad nim. W tej metodzie często stosowane są sensory badające fizyczne aspekty obiektów. Szczególnie dobrze sprawdza się ona na liniach montażowych, gdzie tempo pracy jest wysokie lub wszędzie tam, gdzie warunki pracy utrudniają uważną pracę i skupianie się na szczegółach. Odpowiednie wdrożenie tej metody zakłada jednak nie tylko poleganie na czujności sensorów i pracowników, ale również takim ustawieniu procesu, by wyeliminować sytuacje sprzyjające problemom, jak zbyt skomplikowane konstrukcje lub obecność niewielkich elementów o kluczowym znaczeniu dla końcowej funkcjonalności produktu.
• Metoda określonej wartości – ma za zadanie zadbać o właściwą liczbę powtórzeń danej czynności lub zapewnić wykorzystanie wszystkich składników większej konstrukcji. Może to być liczba dokręconych nakrętek czy wykorzystanych śrub. Celem tej metody jest ułatwienie pracy specjalistów, którzy na każdym etapie realizacji zadania są w stanie szybko i pewnie zweryfikować, ile pracy zostało im do wykonania, by osiągnąć dany cel i przygotować produkt kompletny oraz pozbawiony defektów.
• Metoda sekwencji – jej celem jest zapewnienie wykonania wszystkich czynności w ramach procesu w ustalonej kolejności, która ma kluczowe znaczenie dla przygotowania produktu. Zastosowanie odpowiednich rozwiązań, od prostych pojemników z elementami konstrukcji oznaczonych numerami, po sensory i fotokomórki wykrywające, a następnie sygnalizujące pominięte kroki, wpływa na sukces w realizacji zadania. 

Założenia poka-yoke pozwalają ograniczyć lub całkowicie wyeliminować ludzkie błędy podczas realizacji procesów. Powyżej określiliśmy jej rolę na przykładzie produkcji i przemysłu, ale warto pamiętać, że koncepcja ma dużo szersze zastosowania. Sprawdza się efektywnie także w sektorze IT i dziesiątkach innych branż, a wiele przykładów jej praktycznego użycia znajdziemy w otaczającej nas rzeczywistości. 

Ograniczanie błędów – QA

Charakterystyczne dla idei poka-yoke przewidywanie i przeciwdziałanie błędom jest obecne od lat w sektorze IT, w którym reagowanie na anomalie w zachowaniu oprogramowania i wykrywanie elementów wymagających poprawy na odpowiednio wczesnym etapie stanowi kluczowy aspekt tworzenia aplikacji i systemów. W tym kontekście szczególną rolę odgrywa QA Engineering, który zapewnia jakość oprogramowania, bazując na posiadanej wiedzy technicznej.

Jego rola jest nie do przecenienia przy bardziej złożonych projektach, przy których manualne testowanie byłoby zwyczajnie nieefektywne, tak pod względem czasu realizacji, jak i kosztów. To on odpowiada za tworzenie scenariuszy testowych, które stają się później fundamentem i wytyczną przeprowadzanych analiz. A automatyzując powtarzalne i często wykonywane czynności, QA Engineer może przyspieszyć cały proces, jednocześnie zapewniając najwyższą jakość oprogramowania. 

Mniejsza liczba czasu potrzebnego na testy automatycznie przekłada się również na większą liczbę godzin, które można przeznaczyć na rozwój oprogramowania i kolejnych funkcjonalności. Przykładem takiej optymalizacji są testy regresji, których realizacja może być skrócona z kilku godzin lub nawet dni do kilkunastu minut. W ten sposób w bardzo krótkim czasie twórca oprogramowania może zweryfikować, czy wcześniej opracowane funkcjonalności działają poprawnie i nic nie uległo zmianie w toku prac nad nowymi, często z pozoru niezależnymi, rozwiązaniami w danej aplikacji lub systemie. Poka-yoke obecne jest w najlepszych praktykach, które organizacje zajmujące się usługami inżynierii cyfrowej wdrażają w toku prac, by wspomnieć chociażby te dotyczące architektury mikroserwisów.

Jesteś zainteresowany karierą jako QA Engineer lub Test Automation Engineer? Dołącz do zespołu GlobalLogic i rozwijaj się, pracując nad projektami dla sektorów automotive, healthcare, fintech czy przemysłowego. 

Zastosowania poka-yoke

Poka-yoke stanowi doskonały i bardzo obrazowy przykład, jak niewiele czasami potrzeba, by praktycznie usprawnić sposób funkcjonowania firm i życie zwykłych ludzi. Kluczowe jest rozpoznanie miejsc, w których łatwiej o potencjalne niedopatrzenie ze strony pracownika lub użytkownika, a następnie opracowanie rozwiązania, które zabezpieczy go lub pozwoli mu błyskawicznie zareagować na własną pomyłkę. 

W myśl tej idei wspieramy naszych partnerów w GlobalLogic. Wykorzystując nowe technologie, smart sensory, rozwiązania IoT czy systemy monitorujące pracę maszyn, organizacje mogą optymalizować procesy, jednocześnie dbając o ochronę zdrowia i życia zatrudnionych specjalistów, ale również komfort i poczucie bezpieczeństwa klientów. Odpowiednio zaprojektowane rozwiązania, wpisujące się w ideę poka-yoke, pozwalają zwiększać bezpieczeństwo użytkowników czy pracowników przemysłowych.

W ten nurt wpisują się magnesy w firmach produkujących żywność, które pilnują, by żaden metalowy element nie dostał się do pudełka z jedzeniem, a także wszelkie mechanizmy wyłączające pracujące maszyny, jeśli człowiek znajdzie się zbyt blisko i narazi na potencjalny wypadek. 

Poka-yoke znajdziemy też wokół nas, w niemal każdym aspekcie życia ludzi i sektorze, w którym może funkcjonować firmy. Z doświadczeń bliskich naszym projektom, możemy wspomnieć mechanizmy urządzeń AGD, jak mikrofalówka czy zmywarka, które nie rozpoczną pracy, dopóki nie zostaną zamknięte drzwiczki i regularnie, odpowiednio wcześniej, sygnalizują użytkownikowi niezbędne kroki do podjęcia. W motoryzacji w poka-yoke wpisuje się choćby asystent pasa, który kontroluje zachowania kierowcy i sygnalizuje mu, jeśli popełnia błąd i opuszcza obrany tor jazdy.

To też wszelkie rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo użytkownikom ruchu drogowego, wspierające ich informacją i ostrzegające w konkretnych sytuacjach. Wreszcie opisywana idea jest obecna także w biurach, w których np. czujniki nie pozwolą zamknąć się drzwiom windy, jeśli mogłoby to spowodować przytrzaśnięcie kogoś. Znajdziemy ją także w programach komputerowych, które wyłapią wszelkie popełnione błędy podczas pisania maila lub tworzenia prezentacji.

Poka-yoke – krocząc ścieżką kaizen

Japońska filozofia biznesowa kaizen zakłada nieustanne ulepszanie procesów zarządzania i produkcji na wszystkich ich etapach. Wpisuje się to w wizję świata przyszłości, której oczekują tak firmy, jak i konsumenci oraz użytkownicy. Świata bezpiecznego, wygodnego i działającego z maksymalną efektywnością.

_________________________________________________________________________________

Kluczowym elementem realizacji tego celu jest eliminacja błędów i potencjalnych pomyłek. To umożliwia bez wątpienia przedstawiona w tym wpisie koncepcja poka-yoke. A Wy jakie przykłady poka-yoke znajdujecie wokół siebie?